Klasa 5 S

Temat: Porosty jako przykład symbiozy grzyba z glonem

Notatka:
1. Porosty są organizmami, których ciało zbudowane jest z dwóch innych organizmów: grzybów i glonów.
2. Organizmy te występują w symbiozie, co oznacza, że wzajemnie sobie “pomagają”
- grzyb dostarcza wodę i sole
- glony dzielą się pokarmem.

3. Występują na skałach, kamieniach, korze drzew, na glebie. Warunkiem ich występowania jest czyste powietrze z minimalną ilością związków siarki.
4. Tworzą plechę skorupiastą, listkowatą, krzaczkowatą. Zbudowane są z 3 warstw: w górnej i dolnej części ciasno splecione strzępki grzybów, między którymi znajdują się komórki glonów.
5. Porosty są bioindykatorami - służą do oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza- szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenia tlenkami siarki- giną, gdy w powietrzu występują ich zwiększone ilości.
6. Są organizmami pionierskimi-  jako pierwsze zasiedlają nowe środowiska
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ważne! 

Porosty to organizmy zbudowane z komórek grzybów i glonów, zaliczane do plechowców

Rodzaje porostów Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

 

       Porosty występują na całej Ziemi. Spotykane są zarówno za kołem podbiegunowym, jak i na wypalonych słońcem pustyniach i stepach. Rosną także na szczytach wysokich gór.
      Jako organizmy pionierskie mogą się osiedlać na terenach pozbawionych roślin. Można je znaleźć na skałach i kamieniach, korze drzew i glebie, na dachach, tynkach i metalowych elementach budynków.
      Porosty przyjmują różne formy i kształty. Różnorodność ta zależy od ich środowiska życia i miejsca występowania.

      Plechy porostów przyjmują rozmaite kształty, od płaskich i tarczowatych po wzniesione i krzaczkowate. Mocno zróżnicowane są również pod względem barwy. Mogą być żółte, szarozielone, pomarańczowe, a nawet brązowe.

     
     Plecha porostu jest zbudowana z pojedynczych komórek glonów oplecionych strzępkami grzyba. Strzępki tworzą zbitą strukturę zewnętrzną, nieprzepuszczalną dla wody i odporną na mróz. Ponadto wytwarzają chwytniki przytrzymujące porost w podłożu. We wnętrzu plechy występuje luźna warstwa komórek glonów.

Grzyby i glony porostu współpracują ze sobą. Funkcją grzyba jest ochrona delikatnych glonów przed czynnikami środowiska i dostarcznie wody oraz soli mineralnych. Glony odżywiają porost, wytwarzając związki organiczne w procesie fotosyntezy. Taka ścisła zależność między organizmami nazywana jest symbiozą. Sprawia ona, że porosty są organizmami całkowicie samowystarczalnymi i mogą zasiedlać tereny pozbawione życia, na których panują surowe warunki. Do przetrwania potrzebują jedynie światła, dwutlenku węgla, wody i soli mineralnych.

Porosty rozmnażają się bezpłciowo przez przypadkowy podział plechy oraz przez urwistki. Urwistki to niewielkie fragmenty porostu zawierające komórki glonów i strzępki grzyba, które rozprzestrzeniają się unoszone z wiatrem. Gdy spadną na odpowiednie podłoże, rozrastają się, tworząc nową plechę.

Znaczenie porostów

      Porosty, jako organizmy pionierskie, zasiedlają skrajnie nieurodzajne podłoża, nawet nagie kamienie. Wydzielają do środowiska tzw. kwasy porostowe, które powodują wietrzenie skał. Obumarłe plechy wzbogacają żwir i piasek w substancje organiczne. W ten sposób uczestniczą w tworzeniu gleby. Dzięki nim i innym organizmom pionierskim powstają siedliska dla roślin. O odporności porostów na niekorzystne warunki środowiska świadczy to, że są głównym składnikiem tundry. Stanowią tam podstawowy pokarm reniferów i piżmowołów.

   Porosty nie potrafią wydalać wchłoniętych związków toksycznych, dlatego te powodują obumieranie ich plech. Najbardziej wrażliwe na skażenia powietrza są porosty krzaczkowate i listkowate i to one najszybciej zamierają. Tę cechę porostów wykorzystuje się do oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza, w której pełnią rolę bioindykatorów – wskaźników czystości. Porównując porosty występujące na danym terenie ze skalą porostową, można ustalić stopień skażenia środowiska tlenkami siarki.

 Porosty wykorzystywane są do produkcji leków: nalewki i sproszkowane plechy płucnicy islandzkiej i płucnika granicznika od wieków stosowano w leczeniu kataru, kaszlu i gruźlicy. Z niektórych wytwarza się barwniki organiczne używane w badaniach chemicznych. Potrawy z porostów są cenionymi przysmakami na przykład w Japonii. Do dziś w wielu rejonach Laponii do mąki, z której wypieka się chleb, dodaje się zmielone plechy płucnicy islandzkiej.

Więcej o grzybach i porostach  z ilustracjami, filmem i testem interaktywnym https://epodreczniki.pl/a/grzyby/D1Dyso9RP

W przyszłym tygodniu wideokonferencja i powtórzenie działu. Macie być przygotowani. Aktywność będzie oceniania!
 

Źródło: epodręczniki.pl